Hoop Biomeiler kennis opgedaan tijdens zeer inspirerend rondje Duitsland.

In opperbeste stemming vertrokken we donderdags richting Bremen om enkele biomeilers in actie te gaan bekijken, ik wil namelijk zelf een biomeiler gaan maken.  Dit was het begin van een drie daagse studie rondreis Duitsland die eindigen zal in het Gasthaus Stünzel met het eerste Stünzeler Biomeiler Seminar.  Klinkt ambitieus en dat is het ook. Daar bovenop ook nog eens een paar dagen op stap met mensen die elkaar niet kennen, naar plekken en mensen die we ook niet kennen.

Het illustere gezelschap bestaat donderdags uit  Arie van Ziel, volgens mij de enige Nederlandse architect die wel eens een kleine biomeiler heeft gebouwd. Ten tweede is daar Wout Boekeloo, filmmaker, die ik voor het laatst bij de Simplon Video Club begin tachtiger jaren heb gezien. En verder gaat Peter Jan, filmproducent en vaste Stünzelganger mee.

Een onverwachte wending

De gesprekken in de auto zijn goed en de reis naar Bremen loopt voorspoedig via A7 naar Groningen, Nieuwe Schans, Duitse grens en dan gaat het direct fout..... twee uur in de file.  Biomeiler nummer een bij de afvalverwerking gaan we niet meer halen, dus zetten we gelijk koers naar Hotel Moorhexe voor Biomeiler twee. Onderweg worden we gebeld door een enthousiaste Helmut, eigenaar van biomeiler 3, dat hij op een "strobaal-huis-bouw-cursus" zit, en dat er straks een rondleiding is in het hoogste strobalenhuis van Duitsland, die hij niet wil missen...... domper.....maar dan blijken wij ook te zijn uitgenodigd voor deze ecologische rondleiding. Leuk! Hij dacht, dat vinden die Nederlanders vast interessant. Eerst moeten we echter nog naar hotel zur Moorhexe, om in te checken en hun Biomeiler te bekijken.

Zur Moorhexe - Biomeiler

De Moorhexe biomeiler is vergelijkbaar met degene die ik wil aanleggen, iets van 7m doorsnee, 2.5m hoog en gevuld met houtsnippers. Systeem levert al meer dan een jaar constant 50 graden Celsius en wordt gebruikt voor het douchewater van het hotel. Ze besparen hiermee ongeveer 3000 Euro aan olie per jaar. Gezien het feit dat de biomeiler nog niet uitgeput is hebben ze besloten nog een jaar door te draaien, alvorens een verse te bouwen.  We nemen snel wat foto's en voelen aan de warme slangen, het is een magisch systeem, warmte uit nat hout. Iedereen doet maar zijn best om  zijn hout te drogen en dan op te stoken. Hier is het precies andersom, lekker nat laten worden en zeker niet afdekken, daar houden de bacteriën niet van.

Stro-balen-huis

We spoeden ons snel naar het strobalen huis en ontmoeten de zeer aardige Helmut voor het eerst in het echt. Het blijkt allemaal helemaal geen probleem dat we er zijn, en wij krijgen eerst een interessante korte introductie in de strobalenbouw en vervolgens een rondleiding in het vijf verdiepingen tellende strobalen huis. Het huis is verder geheel met leem afgewerkt, en is zeer energiezuinig als passief huis gebouwd. Als verwarming gebruikt men een systeem dat gebruik maakt van de overgang tussen vriezen en dooien om energie op te  slaan. Dit klinkt ook als een prachtig systeem dat niet afhankelijk is van direct zonlicht. Ik ken het systeem verder niet, en ook de naam is me ontschoten. (Update: Eisspeicherheizung ). Al met al een hele leuke verassing om hier aan te hebben mogen meedoen.

Helmuts Biomeiler

Na de rondleiding gaan we  naar Helmuts boerderij zo'n 35km verderop. Aldaar aangekomen geen Helmut, maar wel zijn vrouw die ons ontvangt met heerlijke zelfgemaakt appelsap. Geen biomeiler te zien, en we vragen ons toch af waar dat ding is. Na verloop van tijd komt Helmut ook, en komen we er achter dat we al die tijd al naast de biomeiler zitten. Hij heeft het ding volkomen weggewerkt en het lijkt als het ware een verlenging van de bestaande schuur. Deze kleine meiler (~30m3) loopt al enige maanden een geeft ook constant warmte (42C) welke gebruikt voor warm water en het op temperatuur houden van hun pufferspeichers (buffervat) voor de CV. Hij is zeer tevreden over het systeem, en inmiddels komt het hele dorp regelmatig kijken hoe de temperatuur er bij staat.  Zijn takken om te hakselen  heeft hij allemaal gekregen van mensen in de buurt.

We gaan terug naar het hotel en doen ons te goed aan heerlijke schnitzels en kijken terug op een succesvolle eerste dag. Ondanks dat het hotel heel modern een biomeiler heeft, is het voor de rest een 70'er jaren sfeertje, het is net alsof ik een tijdreiziger ben en in mijn eigen hotel zit. Dezelfde wastafels, wc's, lampjes als in ons Gasthaus, maar geen wifi of pin, gewoon contant betalen of een ouderwetse kopie van je creditcard. Een website heeft het hotel ook niet, en toch zit het voor 80% altijd vol schijnt. De schade, 50 euro per persoon, overnachten, drankjes, slapen en ontbijt.

De volgende ochtend eerst lekker gedoucht met biomeiler verwarmd water, en daarna een heerlijk uitgebreid Duits ontbeten. We kunnen even spreken met de eigenaar en horen dat de biomeiler hem goed bevalt, en dat het hem vooral te doen is wegens economische redenen, dat kan ik me ook wel voorstellen met een besparing van 3000 euro per jaar op de stookkosten. Zijn geheim is verder dat hij elke dag het aardappelwater op de meiler gooit. De man realiseert zich niet dat hij iets heel bijzonders heeft met die meiler, en dat er mensen van ver komen om te kijken. "Wie kunn'n ook plat proaten" zegt hij, en dan bedenk ik me opeens dat ze hier in noord Duitsland ook mijn geliefde Groningse mentaliteit hebben:  'Nait soezen' en 'doe maar gewoon dan doe je gek genoeg'.

Om 08:00 stappen we in de auto op weg naar Heiner Cuhls van Native Power in Hannover. Ook hem ontmoeten we voor het eerst, en hij gaat ons twee biomeilers laten zien en dan mee naar Stünzel.

Stadsboerderij Hannover - Biomeiler

De eerste meiler is op een soort van stadsboerderij in Hannover. Mensen kunnen hier hun groenafval inleveren en zij hebben hieruit de meiler opgebouwd. De 120m3 grote meiler ligt achter het woonhuis en we zien een constante 50.6 C op de thermometer. De meiler wordt gebruikt voor de verwarming van het woonhuis, en is aangesloten op het buffervat van het verwarmingssysteem precies zoals ik het ook wil.  Ik ben blij te zien dat het allemaal werkt bij gewone mensen met normale huizen.

Biomeiler twee in de volkstuinen van Hannover is de Native Power demo meiler en is onlangs opgebouwd. Dit is ook een kleine meiler maar levert wel 57.6 C, niet slecht.  We krijgen allerlei praktische tips wat wel en wat niet te doen, bijzonder leerzaam allemaal. Ook wordt inmiddels duidelijk dat we goed met elkaar overweg kunnen in de groep van inmiddels vijf man. Moet ook, want we gaan op weg naar Stünzel en dat is meer dan drie uur rijden nog.

Demo Biomeiler

Nog een onverwachte wending

Onderweg even langs de bakker en dan zegt Heiner opeens dat we straks langs een leuk object komen dat hij maar niet uit zijn  hoofd kan krijgen. Of we wellicht zin hebben om dat Wasserschloss (kasteel met slotgracht) even te bekijken.... Werkelijk, idyllisch, slotgracht, torens, prachtige tuin, bossen een waterrad, bijzonder mooi en geheel leeg voor slechts vier ton te pachten of voor 1.8 miljoen euro te koop. Heb helaas al een project, dus laat deze even lopen.  Maar wel weer wederom een aangename verrassing tijdens deze trip.

Een prachtig kasteeltje

We komen gelijk met Bert en Nick uit Nederland in Stünzel aan. Bert maakt snel de lekkende kraan, Nick zet koffie en ik leid de club het pand rond.  Snel treffen we de voorbereidingen voor het seminar want de mensen staan over een uur voor de deur.  De meest Duitsers die ik uitgenodigd heb zitten in de hout of verwarmingsbranch en verder zijn er de verschillende geïnteresseerde buren.  Ik hoop natuurlijk op termijn een gestage stroom van te hakselen groengoed te krijgen, en dus leek met dit seminar een goed moment om iedereen hiervan op de hoogte te stellen en een netwerk op te bouwen. Er kwamen alleen wat meer mensen dan verwacht, ik meen iets van 21.

Hackschnitsel keuren

Het seminar duurt twee uur en is zeer interessant. Niet iedereen gelooft er overigens in, maar dat had ik ook niet verwacht, het is best wel een onconventioneel systeem en er zijn nog geen 100 van die dingen in heel Duitsland. Toch fijn dat de mensen wel komen en aandachtig luisteren. Halverwege wordt er een voedzame maaltijd in het café aan de overkant geserveerd, heerlijk! Na het eten volgt dan het tweede deel van het seminar en een gezellige na-borrel waar alle details nog eens werden nagesproken en de plannen steeds concretere vormen beginnen aan te nemen.

We gaan er voor!

Zaterdags, bepalen we de optimale precieze plek. Dit is op 20 meter rechts voor het huis naast de sering. Het is de bedoeling het ding gedeeltelijk in te graven zodat het beschut is en minder opvalt. Verder bedacht Arie dat het een goed idee is het verder te omringen met houtblokken, die ook als trap fungeren zodat je vandaar op de bult kan kijken. Een echt Wittgensteinse oplossing om het ding te camoufleren met houtstammen. We maken verder een boodschappenlijst van benodigde onderdelen en bestellen direct via E-bay.

Filmcrew in actie

Wout en Peter Jan leggen alles vast op video, en gaan straks verder met deel twee als we daadwerkelijk gaan bouwen in oktober. Heel veel werk, maar het beloofd een mooi document te gaan worden, ben nu al erg nieuwsgierig.

Ik ben er inmiddels wel van overtuigd dat de biomeiler de goede stap is voor de verwarming van het  Gasthaus, hier gaan we veel plezier aan beleven, sterker nog dat doen we nu al.  De trip alleen al was zeer inspirerend, het seminar was leuk (iets om vaker te doen in het huis) en het gezelschap was leuk.

Er is nog wel een open praktisch punt, hoe kom ik in Stünzel aan (veel) loofbomen snoeiafval ? Dat lijkt heel makkelijk maar is het niet, blijkt inmiddels dat dit in Duitsland heel duur is om dit te kopen. Dit wordt allemaal opgekocht door houtsnipper bedrijven die het hakken en laten drogen. Met name dat laatste maakt het duur, ik heb al genoeg aan nat / grof spul (4-6cm bij 2cm).  Ben dus druk al mijn contacten aan het aanspreken momenteel. Tips welkom. Ik blijf optimistisch, zoals de Duisters zeggen: "das kriegen wir hin".

De aanpakkers hebben het huis een fase verder gebracht.

Er gebeuren nu zo veel dingen tegelijk in en rond het gasthuis dat het moeilijk wordt de blog bij te houden. Het is nu donderdagochtend en moet nog verslag doen van de week werk die is verricht aan het verwarmingssyteem, het mannenweekend, maar inmiddels staan we alweer op het punt een aantal Biomeilers in Noord Duitsland te gaan bekijken. Heb nog 90 minuten om een stukje blog te maken, daar gaat ie.

Van hieruit bouwen we verder.

Met behulp van de plaatselijke loodgieter en Bert zijn nu alle 32mm stijgleidingen aangesloten op reeds aanwezige temperierungsleidingen. Iedere kring heeft een eigen temperatuurregelaar en een afsluitkraan gekregen, zodat we nu door kunnen bouwen en gelijk de nieuwe kringen kunnen aansluiten, zonder af te tappen.  Vervolgens zijn alle stijgleidingen met elkaar verbonden en in de kelder naar het ketelhok gebracht. Al daar moet nu nog de warmte bron worden aangesloten, die in eerste instantie zal bestaan uit een buffervat met elektro verwarming als backup tegen bevriezen, hopelijk in de herfst volgt de biomeiler als echte basis warmte om het huis droog te houden. Daar bovenop gaan we dan nog hout stoken voor comfortwarmte.

De stijgleidingen aansluiten had nog best wat voeten in de aarde, op tekening lijken de dingen nu eenmaal altijd veel makkelijker. Daarbij komt nog het feit dat wij noch de loodgieter dit systeem kennen, dus de manier van aansluiten is nieuw en vergt enige praktische oefening voordat je door hebt wat nu het handigst en makkelijkst is. Gelukkig was de ervaren Bert er om toe te zien op de onervaren hulp van de loodgieter, en dat was maar goed ook, want er moeste nogal wat keuzes ter plekke worden gemaakt en dan helpt het soms niet alles gelijk vast te klemmen, maar eerst even te overleggen.  Ben zeer blij dat alles is aangesloten en dat er geen lekkages zijn, er is echt een mega stap gemaakt vorige week!

Stookhout

Bert en Janine hebben een hele week in het huis gezeten, aan het eind van de week volgde een invasie van mannen die van aanpakken weten. Als een wervelwind werden er dingen aangepakt, voor ik het wist was al het sloophout gehakt tot hapklare brokken voor de kachels. Koestalramen zijn afgestucd, verlichting in de kelders en het gereedschaphok gemaakt, heet water kraan bij de wastafel in de badkamer.

Door de lengte doorgezaagde 10m lange bomen vervoeren

Verder weer eens als vanouds (ik zie een patroon) met bomen hakken en verwerken bezig geweest, er lagen namelijk nog vijf bomen in het bos en die moesten naar het huis worden gebracht om tzt. als steiger te dienen. Heinz heeft ze nog even door de lengte doorgezaagd en Luuk en Jeroen hebben ze achter hun auto gebonden en naar het huis gesleept, dit gaf wel wat vreemde blikken overigens. Gelijk ook maar even alle rondslingerende stammetjes netjes opgestapeld, die liggen alvast klaar voor de kloofliefhebbers.

Hij brandt goed, die nieuwe kachel

Als laatste hebben we de grotere houtkachel die al een jaar in de schuur stond aangesloten. Er moesten wel wat chamotstenen worden aangebracht die kwijt waren, maar dat was geen probleem voor Erwin, die doet dat zo. Ding is overigens spuuglelijk en ik mis Cora (de oude kachel) best wel, maar deze geeft wel heel wat meer warmte, binnen no time waren beide kamer lekker warm, en dat is ook wat waard. Bovendien kunnen we nu veel grotere houtblokken stoken en hoeft er niet meer elke 15 minuten hout in.

Rest me nog te vermelden dat we ook nog heerlijk hebben genoten van de catering verzorgd door Bert Z. en Janine. Het was lekker en ook de slijter heb ik niet horen klagen.






We eindigen het weekend met lekkage, overstortkraantje van de boiler heeft het opgegeven.....

Lekkage

Update 21 Sep. alle lekkages verholpen!

Niks doen is erg moeilijk voor mij

Zoals ik in het vorige bericht al melde is stil zitten is niet echt mijn grote hobby. Ik probeer het wel eens, maar meestal mislukt dat al vrij snel nadat ik er mee begonnen ben. Zo ook deze vakantie gebeurde het weer meer dan eens dat ik periodes van relaxen, uitrusten, onthaasten, Entschleunigung dwangmatig afwisselde met sprintjes van enige uren om toch nog wat te doen in en om het huis.

Er is altijd wat te doen!

Nu was ik na de vakantie alweer enige tijd niet geweest in het huis, en toen ik donderdag binnenkwam zag ik opeens wat er allemaal wel gedaan was tijdens die drie weken. Nu heb ik echt niet alles alleen gedaan, ook vrouw, kinderen, mijn zwager en diverse vrienden hebben ook bijgedragen aan het geheel, en er is best wel veel gebeurd. Eigenlijk wil ik voorkomen dat er nu een saaie opsomminglijst komt van ieder klein dingetje, dus ik beperk het tot een paar korte hi-lights en voor zich sprekende foto's.

Bomen ontvellen

Je kan niet naar Stünzel gaan zonder hout te hakken, daarom hebben we bij de achterste schuur vier bomen omgehakt, die al het licht wegnamen op de schuur, en dat leverde weer een mooie hoeveelheid brandhout op. Verder hebben we in het bos met buurman Heinz, de gepensioneerde bosarbeider, vijf stuks twaalf meter lange bomen omgehakt die gaan dienen als semi permanente stijger helemaal achter het huis, zodat we ook dat stuk overstek kunnen aanpakken wanneer het uitkomt. De bomen zijn geveld, en liggen klaar om versleept te worden volgend weekend.

Nu het werk in de hooischuur klaar was, was het een mooi moment om in en om het huis eens grondig op te ruimen. De koestal is uitgeruimd en nu ruimer dan ooit, in het gereedschaphok  kunnen we weer dingen vinden, en een hele hoop resthoutjes liggen klaar om van de winter in de kachel te verdwijnen. Buitenom het huis puin geruimd van de hooischuur activiteiten en de boel toonbaar gemaakt voor de dorpskeuringscommissie van "Unser Dorf hat Zukunft".  Dit heeft blijkbaar wel iets geholpen want het dorp verdiende hiermee de bronzen status en een klein geldbedrag voor een leuk dorpsfeestje. Ons Gasthaus werd nog genoemd in de krant, altijd leuk.

De middelste bomen die boven het dak uitsteken zijn allemaal gekapt.

Opgeruimd! (voor zover mogelijk)

En er was licht! Omdat we nog een aantal plafonieres en TL balken hadden liggen, en het nogal donker is in de woonkamer, eetkamer, koestal en gereedschaphok hebben we besloten deze toch maar op te hangen na twee jaar.  Ze hingen nog niet vanwege het feit dat er nog geklust moet gaan worden in die kamers, en ze dan beschadigd kunnen worden. Maar dat klussen duurt allemaal nog wel even, en in de tussentijd willen we ook wat zien.

Op de noordkant, heb ik alle loszittende leien weer vast gezet, voor zover ik er bij kon, moet eigenlijk een kleine steiger hebben om dit verder af te kunnen maken. Toch maar eens op zoek naar een eigen steiger. Ach ja we willen zo veel, het komt vanzelf zeg ik altijd, maar als u nog wat kwijt van de dingen op dit wensenlijstje wilt dan hoor ik het graag. Kan ook geruild worden tegen een leuk weekendje in het huis.

Nieuwe tweedehands boiler
en kraan in de "tijdelijke"
keuken

In de laatste week van de vakantie begaf de 25 jaar oude warm water boiler het. Ding had al enige tijd kuren, ik voelde eens stroom door mijn hand lopen toen ik mijn handen waste, en de laatste dagen sloeg steeds de stop door als de boiler ging opwarmen. Einde verhaal dus voor de boiler, we waren er nog zo aan gehecht, hij had ook nog in onze oude keuken in NL gestaan, maar ding moest weg dus.  Een berichtje op Facebook leverde een reactie van Harry die er nog wel een op zolder had staan en die konden we zo ophalen, bedankt!. Het toeval wilde dat mijn dochter Eliza en Lianne juist de volgende dag zouden komen vanuit NL en die hebben het ding meegebracht, ook bedankt! Gelijk samen met mijn zoon Ekko de nieuwe boiler geïnstalleerd en van de gelegenheid gebruik gemaakt om er een hogere kraan op te zetten zodat er nu ook een emmer onder de warme kraan kan. De kraan komt ook nog uit onze oude keuken, zo houden we toch nog een stukje herinnering nu de boiler weg is.

Helaas lukte het niet meer ook de wastafel in badkamer op het warm water systeem aan te sluiten, maar wie weet wat er van de week nog gebeurd. Er schijnt momenteel in het Gasthaus een tovenaar met magische handjes te zitten.

Steiger palen hakken in het bos