Blog over de zoektocht naar een bouwval / opknapper in het buitenland (Duitsland, Wittgenstein), het ecologische opknapproces tot droomplek / droomhuis, en de ervaringen met een tweede huis in het buitenland.
Het is al bijna kerst, tijd om even terug te kijken op een geweldig jaar waarin weer heel veel is gebeurd en er weer heel veel verrassingen waren. In het lijstje technische hoogtepunten staan het nieuwe vakwerk in de hooischuur wat de hele eerste helft van het jaar heeft gekost, maar ben nog steeds trots op het resultaat. Verder natuurlijk een verwarmingssysteem dat begint te functioneren, met warmte gedeeltelijk uit een biomeiler en afgifte via het geroemde temperierungssysteem, dat nu al een heerlijk voelbaar lekkere warmte geeft. Is allemaal nog niet optimaal, en nog maar slechts in een derde van het huis, maar het begint te werken. Op de valreep van het jaar maken we ook nog een grote stap op het gebied van de stroomvoorziening en wordt een nieuwe moderne meterkast geplaatst waarop de reeds aangelegde nieuwe bekabeling (op de tweede verdieping) kan worden aangesloten.
Bijgeschreven in de boom.
Daarnaast waren er ook vele andere hoogtepunten zoals de vele gezellige relax en klusweekenden en vakanties met familie en vrienden. De kruidenspiraal. Stünzelfest. De toeristische uitstapjes naar leuke stadjes en de prachtige natuur in de omgeving. Ieder seizoen ziet alles er weer anders uit, en steeds ontdekken we nieuwe dingen. Verder hakken we wat af, voor mij geen sportschool of krachttraining nodig. Ook het organiseren van de Biomeiler workshops was erg leuk om te doen en wellicht komen er nog meer workshops in de toekomst, ik heb de smaak wel te pakken. Verder werden we onder de naam "Scholtens" vereeuwigd in de dorpsboom/kunstwerk, en daarmee opgenomen in de dorpsgemeenschap, dat voelt toch best fijn. Het hele dorp voelt fijn overigens, ben altijd zo blij daar.....
Dit is tevens ook het 100e blog bericht, heb inmiddels bijna 50.000 pageviews gehad en een behoorlijke schare trouwe fans in binnen- en buitenland opgebouwd, van wie we regelmatig erg fijne feedback krijgen, 'keep them coming' !
Heinz!
Heel veel zaken zijn goed verlopen dankzij de meest geweldige buurman die je maar kan wensen: Heinz. Zijn leven lang gewerkt als bosarbeider, maar na zijn pensioen professioneel houtkunstenaar geworden. Overal in de buurt staan de creaties van Heinz, bij gebouwen en op rotondes. Laatst mocht ik zelfs mee, midden in Bad Berleburg, enige restauraties uitvoeren midden op een rotonde, ik voel me zeer vereerd.
Volgend jaar wil Heinz in Stünzel een hout-beeldhouw-kunst symposium organiseren. Stünzel ligt in het midden van de Europese lange afstandswandeltocht de E1, die loopt van de Noordkaap naar Milaan. Idee is nu om uit alle landen langs de E1 kunstenaars uit te nodigen, die dan een week in de bossen van Stünzel kunstwerken gaan maken. Om Heinz te helpen heb ben ik een crowdfunding campagne aan het opzetten, daar over binnenkort meer.
Als er mensen, bedrijven, instellingen of gemeentes zijn die hun tuin of openbare ruimtes wat willen opvrolijken met de kunstwerken van Heinz dan hoor ik het graag. Het zou helemaal leuk zijn als gemeente Koggenland (waar wij wonen in NL) een van de vele rotondes met een kunstwerk van Heinz zou opvrolijken, iets in de trant van Nederlands - Duitse vriendschap of in het kader van de zuster gemeente. Ik hoor het wel burgemeester Posthumus of u interesse heeft, u hoeft alleen maar even de straat over te steken om te vragen!
Dit keer geen verhalen, problemen of opmerkelijke zaken, we gaan ook wel eens naar het Gasthaus om te relaxen . Met stromende regen en storm waren we met zijn vieren naar Duitsland gereden, en eenmaal daar viel de winter in en zaten we heerlijk in de sneeuw en op de kerstmarkt in Bad Berleburg. Echt een cadeautje. Verder lekker gewandeld in het bos en genoten van de prachtige natuur,die iedere keer weer anders is, en ook ik verdwaal nog regelmatig.
De enige korte kluspoging die ik heb gewaagd stopte vrij snel omdat de schroefboormachine het begaf, kapot, stuk, overbelast of een combinatie. Ding was ook niet echt berekend voor een dergelijk project, inmiddels maar een profi versie besteld. Dat het apparaat het begaf, is misschien ook wel een teken, een teken om het maar eens een tijdje kalm aan te doen, en zelf te genieten van het bereikte resultaat.
Natuurlijk geen Stünzel zonder verrassingen, dit keer mochten we een paar heerlijke verse worsten ontvangen van de buren. Hadden zij ook weer gekregen van een jager, lekker!
Zomaar maar een paar mooie winter plaatjes,met dank aan Jessica de huisfotografe.
Kerstmarkt Bad-Berleburg met middeleeuws thema! We werden dronken gevoerd met Glühwein met amaretto door nieuwsgierige Duitsers.
Je verveelt je nooit in Stünzel en er is altijd wel weer een nieuwe verrassing, dit keer begonnen de verrassingen zelfs al voor we in Stünzel waren. Op een kilometer voor het dorp bleek de weg afgesloten wegens, Eisbruchgefahr, het gevaar van bomen die dreigen te bezwijken door het gewicht van aangegroeid ijs.
Doordat het dagen aaneen niet waait, het permanent mistig is en licht vriest vormt zich een steeds dikkere laag rijp. Na een aantal dagen zitten alle bomen onder een laagje van 5 - 10 cm witte rijp, dat dan weer prachtig contrasteert met het nog groene gras. Omdat het niet waait blijft het zitten en krijg je prachtige natuurlijke ijsstructuren, onbeschrijflijk mooi en daarom zeggen plaatjes hier meer dan woorden.
De weg naar het huis
De takken van de bomen hellen steeds verder door en breken uiteindelijk af door het gewicht, triest maar waar, en ook nog eens gevaarlijk en daarom was de weg dus afgesloten. Gelukkig kennen we hier inmiddels goed de weg, en maken we gebruik van een sluiproute om ons huis alsnog te bereiken.
We waren overigens net op tijd om dit fenomeen te aanschouwen, de volgende dag maakte flinke dooi een einde aan het sprookje. Er is behoorlijk wat schade en overal zijn bomen omgezaagd. Ik kan momenteel geen omgezaagde boom meer zien, zonder dat ik een plan zit te bedenken hoe de resten te bemachtigen voor een volgende biomeiler.
geen druk
Even terug naar het eerste uur Stünzel afgelopen weekend. Eenmaal aangekomen blijkt het nieuwe verwarmingssysteem zonder druk te staan (koud dus), er moet haast wel een lek zijn, we vinden het echter niets. Dus eerst maar weer het systeem bijvullen en alles lijkt nu weer goed te gaan, toch vreemd. Het zal dan wel een grote luchtbel geweest zijn, concluderen wij, die via de automatische ontluchters is ontsnapt. Echter een paar uur later zie ik dat er weer veel druk is verloren en dan bemerk ik opeens een plas water in een donkere hoek bij de kelderdeur. Blijkt er een radiatorkraan (RTL ventiel) lek te zijn, precies degene die er als laatste is opgezet. Bummer.... gelukkig kunnen we dit provisorisch oplossen met een afsluitdopje, en kunnen we het systeem weer aanzwengelen, want 's nachts gaan we dik onder nul.
We zijn nog dus nog steeds geen uur binnen, en al twee verrassingen verder als buurman Heinz ons komt vertellen dat we de RWE Klimaschutzprijs (of deze link) hebben gewonnen met de biomeiler. Dat is natuurlijk weer een fantastische verrassing en erkenning voor ons werk en allen die zo hard hebben meegeholpen en gedacht. Binnenkort wordt de prijs uitgereikt door de gemeente en RWE vertegenwoordigers. Een mooi moment om eens serieus te praten over de aanlevering van grondstoffen. Het is immers de RWE zelf die hier vlakbij een grote bio centrale heeft die permanent van groen resten wordt voorzien en daardoor de prijzen van houtsnippers en ander biomateriaal flink opdrijven. Na de prijsuitreiking zal ik nog wel uitgebreid ingaan op dit onderwerp.
De biomeiler zelf blijft ons ook verrassen, haar temperatuur was flink gedaald en daarom heb ik haar maar een weekend rust gegund, dat helpt want de temperatuur gaat alweer omhoog. Ben dus nog steeds op zoek naar het juiste optimum, er zijn al een hoop ideeën, maar ik ga ze pas toepassen als het ding weer iets is bijgekomen. En omdat de biomeiler even op non actief stond, heb ik eens uitgeprobeerd hoeveel energie het nu kost om het tempierungssysteem, dat volledig afgekoeld was (18C in het buffervat), elektrisch op te warmen tot 45C, nou geloof me dat zijn ook leuke verrassingen in kilo-watt-uurs, gelukkig werd het wel lekker warm
Al met al een leuk sinterklaasweekend met veel surprises. Oh, en met de stroomvoorziening zijn we ook weer stukken verder, daarover de volgende keer meer.
We doen heus ook wel eens wat anders in het Gasthaus dan met biomeilers in de weer zijn. Zo hadden we afgelopen weekend een mannenweekend georganiseerd, en je weet mannen gaan echt niet stil zitten en thee leuten, nee er moest wat gedaan worden, en daarna als beloning natuurlijk lekker eten en drinken. Zo zitten mannen namelijk in elkaar, eerst lekker iets fysieks doen en daarna relaxen.
Voor het mannenweekend had ik dus alle zware klussen opgespaard, en omdat we nu met negen man waren konden we lekker veel doen. Belangrijke gereedschappen voor zo'n weekend: kettingzaag, pikhouweel, voorhamer, kloofbijl, lasapparaat. Terwijl we bezig zijn houden we ons onderbewust alleen bezig met wat mannen het aller belangrijkst vinden: wie heeft de grootste, dikste, langste, zwaarste. En als we klaar zijn gaan we lekker napraten onder het genot van heerlijke stamppot, liters bier en lekker fikkie stoken.
De schuren verder stabiliseren met stutten
Het plan en de cijfers
Tijdens het vorige mannenweekend kennis gemaakt met Luuk, iemand die alles weet van staal. Hij was niet de eerste die me er op wees dat de stalen draagbalken in de koestal hun beste tijd hadden gehad. De jaren lange lekkages en het vocht van de koeien zelf hebben er voor gezorgd dat de H-balk een stuk minder draagkracht heeft dan in 1912. In het vorige mannenweekend is de nog resterende draagkracht nauwkeurig berekend, rekening houden met de roest laag. Er is gelukkig niet direct kans op instorting, maar met een meter sneeuw op het dak wordt het anders. Daarom is besloten om drie extra stalen dragers onder de balk te zetten. Twee staan bij de muren, want we kunnen niet zien hoe de H-balk er in de muur aan toe is. In het midden tussen de muur en de huidige staander komt de derde stut.
Behalve deze stalen staanders in de koestal plaatsen we ook nog een houten stut in de achterste schuur. Dit om verder verzakken te voorkomen, of in ieder geval te vertragen totdat we daar serieus aan de gang gaan.
Stutten
Houthakken en opruimen
Overal rondom het huis en in de schuren lagen nog restanten boomstammen die nog gekloofd moesten worden. Echt de ideale klus voor een weekend als deze. Lekker even uitleven met kettingzagen en kloofbijlen, en daarna een mooie houtstapel maken. Inmiddels ligt er nu brandhout genoeg tot 2016 met het huidige stooktempo.
Nu de winter nadert hebben, en het buiten nog best lekker was, hebben we de geul met de buizen naar de biomeiler dichtgegooid. Dit was echt een hele zware klus, omdat de grond hier bestaat uit zware zeer plakkerig leem met heel veel stenen. Met een schep begin je niks, alleen een pikhouweel werkt, maar zelfs dan is het zwaar door buffelen. Net voor de geul dicht ging was er nog een mooi moment om tevens ook een nieuwe aardleiding voor de nieuwe stoppenkast in de geul te leggen.
En omdat Jeroen nog steeds energie over had na de sleuf-dicht-gooi-werkzaamheden heeft hij ook nog zo goed en zo kwaad als het ging de voortuin weer wat geëgaliseerd. Allemaal heel leuk zo'n biomeiler, maar het kost je dus wel je voor tuin, moeten we nog maar eens iets op verzinnen.
Werkbank
Op de hooizolder heeft Bert een nieuwe grote werkbank gebouwd, en gelijk in gebruik genomen om het biomeiler-aansluitingen-kastje verder af te maken. De elektriciën kwam ook nog langs met de nieuwe stoppenkast, dus ook qua stroomvoorziening gaan we nu langzamerhand een nieuwe fase in. Er gebeurt in z'n weekend zo veel, dat ik wel haast nog een keer heen moet om te kijken wat er allemaal gedaan is.
Inmiddels is het mannenweekend nu een mooie traditie! Leuke is dat de groep ook steeds groter wordt en in dit tempo (paar keer per jaar), zitten we over een jaar of wat met een behoorlijk club. Het was in ieder geval weer een fantastische ervaring met top catering, en jullie weten het "Whatever happened in Stünzel stays in Stünzel". Niet dat er ook maar iets is gebeurd wat het daglicht niet kan verdragen, maar we laten de vrouwen graag in de waan. Tot volgende keer mannen!
Twee weken zijn we niet in het huis geweest, en de laatste keer dat we weg zijn gegaan hebben we het verwarmingssysteem aangezet op biomeiler warmte, de grote vraag was dan ook of het een beetje warm is in huis?
Een heel fijn resultaat
Toen we aankwamen donderdagavond deden we de deur open en direct weer dicht, we wilden niet dat de eventuele warmte direct via de voordeur weg zou lekken. In de gang voelt het fris, logisch want hier zitten nog geen verwarmingsbuizen in de muur. We gaan direct de trap op en de eerste verdieping voelt het al een stuk aangenamer, op de tweede verdieping voelt het nog beter, verwarmingssysteem blijkt dus prima te werken ondanks dat de buizen nog los hangen en nog niet in de muur zijn gestucd. In de kamers 7, 8 en 9 op de tweede verdieping meten we zelfs 15,9 C, dit is echt een heel fijn resultaat! Al dat werk om het temperierungssysteem aan te leggen en de biomeiler om warmte op te wekken beginnen nu hun vruchten af te werpen.
Het is een beest!
De biomeiler zelf is afgekoeld tot zo'n 50 graden, en nu is de grote vraag of dit een natuurlijk proces is of dat we wellicht te veel energie aan de biomeiler onttrekken. Daar we toch nog wat werkzaamheden moeten doen aan de aanvoerleidingen besluiten we om voorlopig het huis even niet te verwarmen totdat maandag een kleine lekkage bij het buffervat is verholpen. Daarna, gaat systeem weer aan met op 35% vermogen, in plaats van 50%, in de tussentijd kan de biomeiler herstellen. Als zaterdags naar huis gaan, meten we al weer 51.4, dat gaat dus alweer de goed kant op.
Het is dus eigenlijk net een huisdier zo'n biomeiler, je maakt je de hele tijd zorgen om haar welzijn, zonder dat het beest in duidelijke taal terug praat. We zitten dus nog in de gewenningsfase en wat er duidelijk ontbreekt is een goed regelsysteem die de warmtevraag en het beschikbare warmte aanbod (biomeiler, elektrisch, houtkachel) regelt, en daarbij rekening houdt met biomeiler herstel tijd, vorst, het al of niet aanwezig zijn van bewoners. We kunnen natuurlijk zelf iets gaan bouwen met het open source project, open energy monitor project en ons eigen een meetsysteem maar wellicht zijn er ook mooie producten in de handel, tips welkom.
Winterklaar!
Om beschermd te zijn tegen de beruchte Stünzeler winters (-15, gure wind met stuifsneeuw) is het mangat dicht gemaakt met een dikke houten deksel, zijn de open liggende leidingen geïsoleerd en is er een kast om de leidingen boven de grond gemaakt. Nu nog even schilderen en met leitjes bedekken en het geheel past weer mooi in de omgeving. De rest van de biomeiler willen we nog rondom beplanten met leuke snelgroeiende klimmers en stapels brandhout.
Lekbak vol bacteriën, dompelpomp om de bacteriën weer terug op de bult te pompen. Leidingen zijn nu geïsoleerd.
De volgende stap
We doen alles stap voor stap, en hebben geen haast, daar moet je tegen kunnen, maar wij kunnen dat. Nu er weer een mijlpaal is bereikt kunnen we weer gaan nadenken over de volgende stappen.
De elektricien komt volgende week een nieuwe meterkast plaatsen, daarop kunnen we dan op de bovenste verdieping de vernieuwde bekabeling aansluiten. De kamers op de bovenste verdieping hebben nu dus ook een werkende verwarming, en de voor de hand liggende logische volgende stap is dus stucen en schilderen en af maken van deze kamers. Verder willen we ook in de andere kamers aan de gang met de verwarming, en daarvoor zullen we eerst weer verder moeten met het slijpen van sleuven.
Heb je zin om in de eerste week van januari mee te helpen met stucen en/of sleuven slijpen? Dat kan! We vragen een inzet van minimaal 3 dagen werken, langer blijven mag. Per dag werken we ongeveer 6 uur. Je krijgt lekker eten gedurende de dag. Je wordt goed verzorgd dat vinden we belangrijk. De omgeving is inspirerend en gezellig, schatten van Duitse buren en de natuur is prachtig. Als je een maatje wil meenemen nog beter, we werken in paren. Je kan je aanmelden via het contact formulier aan de rechter kant, of bel 0651 821 771.
Sinds het vorige bericht is de temperatuur in biomeiler rustig blijven door stijgen. Zondag 26 oktober bereikten we de 64,1 C en zijn we voor het eerst warmte gaan onttrekken. Na wat aanloop problemen verwarmen we nu ook kamer 7, 8, 9 en het trappenhuis met compostwarmte, en het werkt!
In de biomeiler ligt verdeeld over drie lagen 550 meter tyleen slang (PE-Rohr / 32mm doorsnee) om de warmte die de bacteriën produceren op te nemen in water. Dit water wordt met een pomp 20 meter verderop naar een 850 liter buffervat in de kelder gepompt. Het huis wordt vervolgens via een Temperierungssysteem verwarmd met warmte uit het buffervat. Het buffervat is centrale punt in het verwarmingssysteem, hierop kun je ook nog andere warmte bronnen aansluiten zoals bijvoorbeeld een hout- of massakachel en je kan zelfs het vat elektrisch warm houden.
Ingepakt en van ontluchter voorzien
Het aansluiten was natuurlijk een spannend moment, want hoe zal het gaan ? Blijft de biomeiler leven? Zijn de verliezen onderweg niet enorm ? Moet je constant warmte onttrekken ? Of juist niet ? Hoe gaan we dit in de gaten houden op afstand? Hoe sluit je het systeem eigenlijk aan ? Heel veel vragen om over na te denken. Eenduidige antwoorden zijn er niet altijd en sommige dingen moeten we proefondervindelijk uitvinden. Ik kies hier duidelijk niet voor gangbare paden, dus dit hoort er bij.
We hebben uiteindelijk het systeem aangesloten zoals in onderstaand schema. Daarna zijn we het buffervat gaan opwarmen door een dag lang continue water rond te pompen. Je ziet dan de biomeiler temperatuur omlaag gaan richting 60 en de temperatuur in het buffervat omhoog gaan richting 40. Op een bepaald moment staan we buiten te praten en opeens knalde een tyleenslang los, behoorlijk warm water spoot over ons heen, gelukkig nog net niet heet. Oorzaak bleek onze eigen fout, we hadden de aansluitingen iets anders gemaakt en een afsluitring vergeten terug te plaatsen, heel dom met een nat pak tot gevolg (overigens niet heel erg met 20 plus buiten temperaturen in de herfst 2014).
Biomeiler aansluitschema
Pomp met sensor en schakelklok
Toen werd het zondag en moesten we terug naar NL, wat te doen voor de rest van de week ? Alles weer uitzetten of rustig aan verder gaan met het opwarmen van het vat ? We besluiten het laatste en stellen de pomp in op een uur pompen en een uur uit met een low-tech mechanische klokschakelaar. Idee is dat de biomeiler in het uur uit herstelt en weer keurig opwarmt. Mijn zoon heeft ook niet stil gezeten en heeft een hi-tech sensor gemaakt die we op de leiding plakken die het vat in gaat met het hete biomeiler water. Met deze sensor kunnen we het buffervat thuis via het internet in de gaten houden. Verder hebben we buurman Heinz die very low-tech met pen en papier dagelijks de biomeiler temperatuur standen opschrijft en door belt.
Op het buffervat de biomeiler pomp.
In de loop van de eerste productie week zien we de temperatuur in het buffervat dagelijks oplopen tot 40 graden. De meiler zelf wordt iets van 61 graden. 40 graden is wel wat weinig en ik pieker me suf waar de overige 20 blijft. Dan gebeurd er iets onverwachts, de plaatselijke CV boer, die de buffer, de pomp en de stijgleidigen heeft aangesloten, komt langs (heeft een sleutel) want hij moest nog een ding afmaken bij het buffervat. Als hij klaar is zet hij zonder dat wij het weten het temperierungssyteem aan. Aanvankelijk zie ik in de grafieken een steeds groter verlies aan warmte in het buffervat, hoe kan dat? Dan blijkt opeens dat de trappenhuis sensor een steeds hogere temperatuur gaat aangeven, een duidelijk afwijkende stijgende lijn van de andere sensors. De gang beneden en kamer blijven rond de 12 graad hangen en gaan iets naar beneden, en in het trappenhuis gaan we opeens naar de 15! Temperierungsssyteem werkt dus nu al, en de buizen zijn nog niet eens in de muur gestuct! Dit is wel een hele mooie mijlpaal zo vlak voor de winter.
Leiding verliezen meten
Afgelopen weekend blijkt waarom het buffervat niet warmer wordt dan 40 graad. Dit komt ten eerste omdat er nog veel lucht in de leiding zat, en een paar keer ontluchten en bijvullen deed al wonderen in dezen. Verder blijkt de sensor niet goed vast te zitten en ook een nog permanente afwijking te hebben, doordoor meten we standaard 5 graad te laag.
50 graad
Deze problemen zijn inmiddels opgelost en nu meten we 50 graad in het buffervat, waar blijven die ander 10 van de 60? Helaas in de 20 meter leiding naar het huis verliezen we ook 1 a 2 graden heen en weer terug heb ik gemeten. Dit aan/afvoerleidingverlies kunnen we denk ik verder niet reduceren. Zoek ik nog steeds 5 a 6 graad verlies? Na enige discussies, bellen, mailen, schetsen, nakijken nogmaals nakijken kwam ik er achter dat dat komt omdat het hele systeem verkeerd om is aangesloten, maw. de pomp zit verkeerd om in het circuit. Buffers en silos als een biomeiler dien je van onderen te voeden met koud, zodat er boven warm uitkomt. Andersom werkt ook wel, maar is suboptimaal, en we moeten serieus overwegen dit aan te passen.
Selectie meetgegevens
Momenteel draaien we met een: "2 uur biomeiler pomp uit en 1 uur aan" strategie. Dit levert steeds een buffervat temperatuur op van 47 graad. De meiler zelf blijft rond de 60 hangen. Ondertussen verwarmen we ook het huis (met de terugloop mixer op halve kracht) en het trappenhuis is 14 a 15 graad, precies wat ik hebben wil. Nu maar hopen dat we zo de winter door komen, zou me niks verbazen dat kamer 7, 8 en 9 heel populair worden gezien het feit dat ze nu verwarmd zijn.
Ik leef al een week in de zenuwen omdat ik niet in Stünzel ben en daarom niet kan zien hoe de temperaturen zich in de biomeiler ontwikkelen. Laatste berichten waren van afgelopen zondag en de temperatuur was slechts een graad per dag gestegen sinds donderdag, dat gaf geen lekker gevoel.
Dat was dus de hele week slecht slapen en nagels bijten. Donderdag om 19:00 vertrokken we dan eindelijk naar Stünzel om te kijken hoe het er voor stond. Mijn zus Els en zwager Kees waren er ook en hadden al lekker de kachel aan toen wij om 23:15 aankwamen. Heel even zitten en dan in de donkere nacht door de bagger met een zaklamptaarentje de tuin in en kijken bij de biomeiler hoe het er voor staat. 55.5 C ik kon wel juichen, wat een opluchting dat het werkt.
Gezicht vanaf de straat
De volgende dag om 08:15 gelijk weer kijken op de dampende bult, en nu lezen we om 57.1 C, de temperatuur stijgt nog steeds dus.
Na aan het eind van de dag zitten we al boven de 58.
Buurman Heinz blijkt de hele week de standen te hebben bijgehouden, de grafiek ziet er zo uit:
Update inmiddels al op 58.1 en nog steeds steigende.
Verder een fatsoenlijk mangat gemaakt met oude stenen, nu nog een deksel.
Daar ligt het dan 120 kuub houtsnippers pal voor de deur en de voordeur is niet meer te gebruiken. Voor het huis ligt de Knöterich en ezelmest, en je denkt dat gaat nooit passen in de zeven meter grote cirkel en maximale hoogte van drie meter. De 44 graden die de bult verse houtsnippers voor de deur dan al heeft belooft gelukkig veel.
Voorbereiden
Een goede voorbereiding is het halve werk en daar waren we dan ook al weken mee bezig. We hebben gekozen om het ding half in te graven zodat hij goed beschut is tegen ijskoude wind en tevens ook makkelijker te vullen is. Daarna hebben we een geul van een meter diep gegraven naar het huis. In de geul hebben we een rioolpijp gelegd en daarin de tyleenslangen die de biomeiler verbinden met de verwarmingsinstallatie in het huis. Aanvankelijk hadden we de slangen los in de buis gelegd maar dat werd ons van diverse kanten afgeraden. Daarom hebben we het spul er weer uitgehaald en geïsoleerd en daarna weer terug geplaatst.
De volgende stap was het plaatsen van betongaas rondom. Deze moeten stevig aan elkaar vast worden gezet, omdat er enorme krachten op gaan werken en we niet willen dat de biomeiler uit elkaar barst door de druk.
Het graven van het gat en de geul, het leggen van de pijp en de bouwhekken hebben bij elkaar wel weer drie dagen tijd gekost. Maar we weten nu wel hoe we het een volgende keer (voor een tweede meiler) veel sneller kunnen doen.
De voorbereidingen
De "Brandstof"
Een biomeiler produceert warmte energie doordat bacteriën het het organische materiaal vercomposteren. Er wordt dus niks verbrand en er is dus geen echte brandstof, in plaats daarvan gebruiken we houtsnippers vermengd met heel veel water, duizendknoop en ezelmest. Deze ingrediënten moesten we wel eerst zien te krijgen, de Knöterich bleek vlakbij te zijn op een proefveldje van een failliete boer. De ezelmest komt van de buren, die er graag vanaf willen. De houtsnippers komen van wegwerkzaamheden aan de ander kant van het bos. De hakselaars gingen hiervoor met een gigantische hakker en twee trucs met 40m3 laadbakken dwars door het bos daar naar toe. Drie uur later was de klus geklaard en lagen er twee containers beukenhout snippers bij ons op de stoep, en de derde container stond iets verderop aan de weg.
Het valt nog niet mee om aan voordelige houtsnippers te komen. De houtsnipper prijzen in Wittgenstein liggen een stuk hoger dan in Nederland of bijvoorbeeld noord Duitsland. Dit komt doordat vlakbij Stünzel een RWE biomassa en pellet fabriek is, die alles wat brandt opkoopt en daardoor de prijs gigantisch opdrijft. Dit is een heel vervelend probleem dat ik niet van te voren heb voorzien, en daardoor koop ik nu dus veel te duur in (ongeveer 3x te duur) ondanks het feit dat ik nog heel veel korting heb gekregen. Vrees dat het bron materiaal de volgende keer van veel verder gaat komen.
Houtsnipperen
De opbouw
Voor de opbouw van de biomeiler werken we weer samen met de mensen van Native Power die dit altijd in een workshopachtige setting doen. In totaal lopen er inclusief de fantastische catering 17 mensen rond, bestaande uit vrienden, vrienden van de vrienden, familie en mensen die zich via native Power hebben aangemeld. Een bont internationaal gezelschap van Nederlanders, Duitsers en Engelsen die allemaal zeer goed met elkaar overweg blijken te kunnen en die er geen moeite hebben met de soms spartaanse situaties in het oude Gasthaus.
Voor de opbouw zijn we zo verstandig geweest een twee kuubs shovel met telescopische arm te huren, heel verstandig want 120m3 materiaal verplaatsen met een kruiwagen is natuurlijk geen doen. De shovel reed de hele dag heen en weer en de mensen in de meiler houden de boel nat met de brandweerspuit (geleend van de brandweer) en verdelen het spul. Om acht uur 's morgens begonnen we en om 18:00 was het werk klaar. De hele dag door kwamen er belangstellenden uit de buurt en verder (Paderborn) kijken. Ook de schrijvende pers is zeer geïnteresseerd en wij worden meerdere malen die dag geïnterviewd. De belangstellenden hebben allen interesse ook hun eigen energie kosten te verlagen, er waren er zelfs bij die jaarlijks 12.000 euro aan olie verstoken.
Grofweg hebben we de volgende bouwstappen:
Grondzeil, zodat de weglekkende vloeistof kan worden opgevangen en weer terug in het systeem kan worden gepompt
Laag houtsnippers aanbrengen
Slangen plaatsen en testen of ze niet lek zijn
Silonet er over voor de afbraak
Weer een laag houtsnippers met knöterich en ezelmest
Slangen plaatsen en testen of ze niet lek zijn
Silonet er over voor de afbraak
Weer een laag houtsnippers met knöterich en ezelmest
Slangen plaatsen en testen of ze niet lek zijn
Silonet er over voor de afbraak
Afdekken met nog grotere laag houtsnippers met knöterich en ezelmest
Alles ondertussen nat houden met veel water (35.000 liter)
Zodra de derde laag slangen is geplaatst kun je ook de slangen onderling verbinden. Dit gebeurd aan de buitenkant van de biomeiler om er voor te zorgen dat er geen koppelingen in de meiler zitten. Verder houden we rekening dat de compostbult langzamerhand in elkaar zakt, dus je moet zorgen dat de slangen niet gaan knikken.
Mede dankzij de shovel en de grote hoeveelheid helpers was de hoeveelheid werk te overzien en lukte het dit binnen een dag af te krijgen. Had ik niet helemaal verwacht toen ik die enorme bult houtsnippers zag liggen. Verder zat het weer ook mee, het was een prachtige zonnige dag, echt een ideale dag om buitenwerk te doen. Afsluitend een overheerlijke gezamenlijke maaltijd en gezellige gesprekken met de nieuwe vrienden.
Biomeiler Hoera!
Een biomeiler gezamenlijk opbouwen schept een band, een heel speciale band mag ik wel zeggen. Je zit feitelijk 48 uur met een aantal volslagen vreemden uit verschillende landen en bouwt samen aan een project. Je werkt samen, en praat veel over biomeilers, andere methoden van energie opwekken, ieders achtergrond, de verschillen tussen onze landen en overeenkomsten en al doende maak je weer een hoop nieuwe vrienden. Zo'n biomeiler trekt blijkbaar een heel leuk soort mensen aan, die we zeer waarschijnlijk nog wel vaker tegen gaan komen ergens in Europa of de rest van de wereld. De biomeiler bult staat, gaf gisteren 26.3 Celsius toen we weg gingen en lijkt wel haast een Mongoolse joert, nu is het afwachten en nagels bijten, want het op afstand afleesbare meetsysteem is nog niet af. Bedoeling is dat het systeem de komende week aanslaat en iedere dag warmer wordt, spannend!
Het resultaat - Biomeiler 2014
Stünzel Biomeiler feitjes
Omtrek 22m, doorsnee 7m
Hoogte in het midden: 3m, aan de rand 2m50
Input: 120m3 (meest beuken)houtsnippers, 10m3 Knöterich, 5 kruiwagens ezelmest en 35.000 liter water
Jaarlijkse kosten zijn nog niet duidelijk op dit moment, vanwege het feit dat ik nog steeds onderhandel over de inkoopprijs van de hackschnitsel en nog niet kan weten of het ding een of twee winters mee gaat. Het blijft een experiment, en de uitkomst daarvan staat niet bij voorbaat vast.
Media
De media kregen ook lucht van, er verschenen verscheidene artikelen o.a. in de der Westen, (Westfalen Post) en Siegener Zeitung. Heb van de laatste alleen een foto.
Het biomeiler avontuur begint steeds meer bizarre aspecten te krijgen. Allerlei op zich zelf staande feiten en gebeurtenis blijken totaal verbonden te zijn en vallen precies op een dag, op een moment samen hier midden in Stünzel. We hebben de volgende ingrediënten: een goede vriend die ik niet meer gezien had sinds begin jaren negentig, een veld vol Knöterich (Duizendknoop), een boer die failliet is, een graaf, een Chinees uit de achtste eeuw, een biomeiler, grijs haar en een lang en gezond leven.
Voor de biomeiler (warmte bron voor de verwarming) zijn we op zoek naar houtsnippers en ander materiaal dat samen met wat ezelmest een goede mix moet opleveren voor de te bouwen biomeiler. Nu blijkt hier aan de rand van het dorp al vijf jaar een veld te staan met Knöterich, eh wat is dat? Dit Knöterich veld is oorspronkelijk aangeplant als experiment door een boer die het als houtsnippers wilde verkopen. De boer is echter bankroet gegaan en het veld is al jaren onaangeroerd. De grond behoort echter aan de graaf en buurman Heinz heeft hem gevraagd of wij het mogen hebben voor de biomeiler.
We kennen de Knöterich plant eigenlijk niet, dachten eerst dat het een soort bruidssluier was, daarom eerst maar eens onderzoeken of we het wel kunnen gebruiken. Dit blijkt geen enkel probleem volgens de biomeleir experts, dus we besluiten het te proberen, het is een hectare groot dus wel de moeite waard.
De graaf vind het prima en gunt ons de Knöterich. De volgende vraag is nu, hoe oogst je dit materiaal ? We praten hier over struiken van drie meter hoog die behoorlijk sterk zijn. Via via is een boer geregeld met een machine die mais rooit en de restanten gelijk hakselt, in eerste instantie om te kijken of het met deze machine kan. De boerenzoon van de buren is verder bereid gevonden met een kar achter de machine aan te rijden om de snippers op te vangen.
Grof geschut in actie
Hier gaat het om
Op de dag van de Duitse eenheid gaat het allemaal gebeuren en om 17:00 zullen alle partijen zich verzamelen op de akker. De zojuist gearriveerde verloren vriend valt gelijk in de prijzen en gaat graag mee naar de akker. Zodra hij het veld ziet, wordt hij razend enthousiast, hij kent deze plant (als chemicus) en weet er bijzonder veel over te vertellen. Ik herken onmiddellijk weer de oude vriend, razend snel (Duits) pratend en overlopend van enthousiasme, geen spat veranderd!
De interessante aspecten van deze planten zijn niet zichtbaar en zitten onder de grond, de wortels. Deze wortels doen zo wel goed als kwaad. Het goede begint in de achtste eeuw in China met de man He shou wu, wat betekent "De man met de zwarte haren". Deze man was oud en kinderloos en vroeg een wijze monnik om raad, deze rade hem aan de wortel van de salomonszegel / duizendknoop (Polygonatum multiflorum) te eten. Hij volgde de raad op en werd snel vader, kreeg weer zwart haar en werd uiteindelijk 130!
De werkzame stof in de wortels is resveratrol en heeft een gunstige werking bij het voorkomen van hartaandoeningen en kanker. Het heeft ook een positief effect op de stofwisseling bij obese mannen. Ook is er een aantoonbaar levensverlengend effect. Resveratrol komt verder ook voor in blauwe druiven en daardoor ook in rode wijn. Zoek even op internet en je vindt er een schat aan interessante informatie over.
Nadeel van de wortels is dat ze onuitroeibaar zijn, uit een klein stukje wortel groeit zo weer een nieuwe plant en ik ben bang dat ze het veldje nooit meer weg krijgen (wat weer heel gunstig is voor de biomeiler). De variant die hier staat (vermoedelijk Igniscum) woekert gelukkig niet, en blijft keurig binnen de perken. Maar daar binnen blijft het groeien in hoog tempo tot wel drie meter hoog. Deze soort wordt in Duitsland meer ingezet voor biomassa energie. Gelukkig plant het zich niet voort via de zaden, de wortels blijven keurig in de grond en zijn er nauwelijks uit te krijgen.
Het test-oogst-ritje met de combine ging goed, en de overburen van het veld zijn blij dat ze weer uitzicht krijgen, we lopen geen gevaar op een overwoekerde tuin en de biomeiler kan tot 30% worden aangevuld met dit materiaal, daarom durf ik het aan en gaat het veldje geoogst worden.
Het is werkelijk niet te geloven dat keer op keer hier in Stünzel steeds van die bijzondere dingen precies op het goede moment samen komen. Prachtig materiaal voor de biomeiler, met een prachtig verhaal op het juiste moment, doordat net op het juiste moment de juiste mensen bij elkaar zijn (zonder dat dit gepland was). Natuurlijk gaan wij ook de wortelextracten tot ons nemen in een nog nader te bepalen vorm. Met 53 ben ik nog lang geen 130, ik zie de grijze haren al verdwijnen, tijd zat nog!
.jpg)
