De laatste stukjes eetkamer in moderne 1912 stijl

Mackintosh versierselen

Koningsweekend 2017, hoogst uitzonderlijk waren Aafke en ik een keer met zijn tweeën in Stünzel, dat komt bijna nooit voor en dat was zelfs de uitbater van Pizza Roma in Bad Berleburg opgevallen. Hij maakte een opmerking  in de trant van waar zijn de anderen gebleven?  Heb hem  dan ook maar verzekerd dat de anderen ook snel weer komen, zonder hen redden we dit eko project  niet, echter het is ook zeker wel een keer leuk om gewoon met zijn tweeën hier te zitten. Stil zitten is natuurlijk geen optie en de weersverwachting was koud en slecht, dus binnen klussen.

Lekker bezig

De eet- en woonkamer waren in september al geverfd, daarna zijn in de winter de eerste versierselen, in het Duits Bordure,aangebracht. Verder zijn de ramen en deurposten in de final lakverf gezet  en weten we eindelijk wat we met de plinten doen en de vloer.

Aanvankelijk was het de bedoeling de oude versierselen weer terug te brengen, maar nadat Aafke de versierselen van de Schotse architect Charles Rennie Mackintosh had ontdekt moesten die het worden. Eerlijk is eerlijk die versierselen zijn ook erg mooi en komen ook uit de tijd dat dit gedeelte van het huis voor het laatst is gerestyled 1912. Makkelijker gezegd dan gedaan, want we praten hier over bloemen die hangen aan een balk met dambord patroon, bepaald niet simpel.

Nog niet af, de stengels moeten er nog in, maar best fraai

Om Mackintosh replica versierselen te maken moeten er vier tamponeer-mallen worden gemaakt uit plastic.  Als voorbereiding is er de afgelopen winter door Heleen en Aafke alvast de grijze band rondom de kamer vlak onder het plafond gemaakt. Dit weekend heeft Aafke de verticale baantjes gemaakt. Als volgende stap zijn de dambordjes met twee mallen gemaakt in donker blauw. Daarna is de roze bloem geplaatst. Hierna moet dan nog de steel komen maar hier liepen we uit de tijd, dat wordt dan een volgende keer. En hoewel het nog niet helemaal af is, mag het resultaat er nu al zijn, de hoeveelheid werk is echter enorm, dagen werk en nog niet af en we moeten nog een kamer.

Verder  kwamen we op het idee om de plinten helemaal kaal te branden in plaats van te verven. Wat over blijft zijn roodachtige plinten die weer goed passen bij de blauwe muren van het Blue Hotel. De vloer zelf wordt in de lijnolie gezet en zal dus donker worden wat vast ook een mooi effect zal zijn. Nog niet helemaal af, maar wel weer een stuk verder gekomen nu en trots op het resultaat.

Kapotte slakkenhuis

De oorspronkelijk weersverwachting was slecht en koud, achteraf bezien was het echter prachtig weer, zon, bijna windstil en vrolijk fluitende vogels, eigenlijk tuin weer in plaats van binnen weer. In de categorie welkom nieuws, we hebben een bevriende lijster die slakken vangt in de kruidenspiraal en een waar bloedbad heeft achtergelaten onder de slakken, bedankt lijster, van mij krijgt u een lintje!

Op de terugweg eens in het Duitse Soest kijken, er is een Deutsch-Holländische Stoff- & Tuchmärkte en daar is mijn vrouw verslaafd aan.

Dam bordjes links nog niet af, rechts wel. Volgende keer de stengels in groen.

Dit moet hem dan worden.

De mallen

Kamers 1 en 2 gaan zelfstandig verder

De kamers 1 en 2 gaan zelfstandig verder als los staand appartement met eigen toilet, douche en keuken. We zijn er al sinds begin januari mee bezig en afgelopen week  is er weer een mijlpaal bereikt, het water in de keukenunit is aangesloten: warm en koud stromend water! Diverse andere weekends ben ik er met Bert druk bezig geweest maar heb niet altijd de vorderingen in deze blog bijgehouden, het is weer tijd voor een update.

Mario Brothers

We zijn begonnen met het leegruimen van de kamers 1 en 2 en alle spullen uit deze kamers vullen nu dus kamer 4 en 6, welke hierdoor dus momenteel onbruikbaar zijn. Samen met kamer 1 en 2 dus vier kamers van de negen slaapkamers die voorlopig niet meer gebruikt kunnen worden zolang de werkzaamheden duren.  Na het leegruimen hebben we de sleuven geslepen met onze zelfontwikkelde tempierungs-sleuven-slijpmachine. Daarna hebben we in twee weekends koperen tempierungsleidingen in de buitenmuren gelegd en aangesloten op het verwarmingssysteem.

Na de verwarming hebben we het elektra aangelegd, wederom sleuven hakken en contactdozen in de muren plaatsen. Daarna stroomkabels getrokken in kamer 1 welke nu kunnen worden aangesloten in de meterkast zodra het stucwerk af is.

Keukentje plus badkamer, nu nog een wandje er om heen

Afvoerpijpen aanleggen

De meeste tijd ging vorige week in het aanleggen van het warme en koude watersysteem ten behoeve van het keukentje, de douche, wastafel en wc. We hebben het hier over vier kranen, maar om dat allemaal op de juiste manier aan te sluiten en in de muren te verwerken ben je wel even bezig. Als waterleidingen hebt, dan heb je ook afvoeren, ook weer vier.  We hadden bij het bouwen van de badkamer al een afvoer gelegd naar kamer 1, maar deze zat bij nader inzien te hoog en op de verkeerde plek. Nadat we verschillende opties hadden overwogen om een en ander aan te passen, hebben we uiteindelijk er voor gekozen om in de heren- en dames WC's de complete rioolpijp en de douche warmtewisselaar een meter te laten zakken, zodat ook het zelfstandige appartement 1 en 2 er gebruik van kan maken. Wel even weer wat meer werk, maar uiteindelijk de beste oplossing, alleen al vanwege het feit dat de warmtewisselaar nu optimaal benut wordt. En een warmtewisselaar om je douchewater voor te verwarmen in Stünzel is geen overbodige luxe, het water komt er zeer koud uit de kraan ook in de zomer.

Na het leidingwerk kon de keuken, douchebak en wc stortbak worden geplaatst. Daarna volgde nog een heleboel leemwerk, om de leidingen weer in de muren te werken. Volgende stap is nu luchtafvoer en een wandje met schuifdeur rond het bandkamertje.  Een hoop vorderingen gemaakt in slechts vijf dagen!

Verwarmingsbuizen tempierungssysteem

Hoe ecologisch bouwen we nu eigenlijk ?

Alles met ecologische verf, leem, kalk, hout en pen/gat

Toen we het huis kochten in 2012 was ik nog niet met ecologisch bouwen bezig.  Dat is pas gekomen toen diverse Duitse aannemers me kwamen vertellen dat alles rot was en gesloopt diende te worden, bestel maar een heleboel containers. Slopen, strippen, kaal halen en containers, ik schrok daar toen zo van en ben toen heel hard op de rem gaan staan.

Ik heb toen alle aannemers er uit gegooid en ben heel hard gaan nadenken wat me nu zo aantrok in het pand. Ik vroeg me af hoe deden we de dingen toen we 20 waren? Wat zijn nu fijne materialen om mee te werken en om in te leven? Hoe kun je verbouwen met behoud van de oude sfeer maar wel met modern comfort? Is het echt zo rot zoals ze beweren?

Het antwoord bleek simpel: doe het zelf, ik ben de ten slotte van de generatie met "Do It Yourself " als motto, ik was dat alleen even vergeten. Het pand zelf is vroeger tussen 1764 en 1912 diverse keren verbouwd met uitsluitend natuurlijke materialen uit de buurt. Bomen uit het bos, de leem komt uit de tuin je kan nog zien waar ze het hebben afgegraven. De stenen van de fundamenten vind je overal in de streek en waarschijnlijk zijn die al gevonden bij het afgraven van de leem in de tuin. Natuurlijke materialen zijn fijne materialen om mee te werken en door ze te gebruiken behoud je de sfeer van het huis. Men noemt dit ook wel ecologisch bouwen maar daar kwam ik pas later achter.

De ecologische architect die ik inschakelde bevestigde mijn hoop dat het pand helemaal niet rot was en prima gered kon worden met eenvoudige ingrepen. Er was wel her en der lekkage, maar de schade viel mee en sloop niet nodig. Het was in zijn ogen juist een geluk dat de vorige bewoner niks had gedaan en vooral niet had geprobeerd met voorzetwanden, pur en allerlei isolatie de boel op te knappen, wat ongetwijfeld voor enorme vochtproblemen had gezorgd en daarmee rotting van de constructie.

Lemen wand

Wat is ecologisch bouwen? Hoofdzaak is dat je je beperkt in de bouwmaterialen tot de volgende eeuwenoude traditionele materialen: hout, steen, leem, kalk, ijzer, koper, zink en glas zo heb ik het van mijn architect geleerd. Verder zo veel mogelijk materialen uit de  buurt halen, hergebruiken en goed nadenken over wat je doet en wat de lange termijn gevolgen zijn voor het huis, het comfort en de aarde. Maar bovenal stop met haast en druk, dat houdt het leuk.

De vorige bewoner deed eigenlijk niks aan het huis en daardoor is er ook weinig stuk gemaakt, dat wil zeggen alles was nog zo'n beetje zoals in 1912 op de CV en elektriciteit na. Aanvankelijk  bouwden we dus niet ecologisch maar gelukkig waren we toen vooral met het dak bezig. De enige echte fout die we daar gemaakt hebben is dat we cement hebben gebruikt in plaats van kalk, gelukkig maar op een minimaal aantal plekken. Verder zijn de ramen buiten geverfd met een niet ecologische verf. Deze verf is sowieso helemaal de verkeerde keuze geweest, omdat er steeds een soort schimmel op ontstaat, dit zal helaas dus nog een keer helemaal opnieuw  moeten (slik 41 ramen).  Buiten deze zaken hebben we niet echt gezondigd, nou ja op een klein beetje pur na dan, maar dat herstellen we ergens in de toekomst.

Steiger vanhout uit het bos

Kun je alles ecologisch doen? Het zal vast kunnen, maar je loopt regelmatig tegen bepaalde grenzen aan. Allereerst moet je goed plannen, want de ecologische materialen zijn niet overal te koop en bij sommige leveranciers absurd duur. Goed vooruit plannen is noodzaak, even naar de bouwmarkt is er niet bij en de dichtstbijzijnde ecologische bouwmarkt in Duitsland (op een uur rijden) is absurd duur. Het is heus niet zo dat ecologisch bouwen altijd duur is, het is ook regelmatig goedkoper, maar je moet wel je adresjes weten om het budget in de gaten houden.

Plastic is eigenlijk een no-go volgens de materialenlijst, maar voor afvoerpijpen ontkom je er niet aan volgens mij. Ook met elektra krijg je te maken met plastic, contactdozen, kabels, schakelaars en stopcontacten, het is allemaal plastic. Ik ben niet zo'n purist dat ik dan maar zonder stroom ga zitten, het is een streven, maar als het niet kan of onbetaalbaar is dan kijk ik toch even verder.

Bijna al het hout dat we gebruiken komt uit de buurt of zelfs direct uit het naburige bos.  De graaf heeft ons ooit bomen geschonken die we zelf tot balken verzaagden voor nieuw vakwerk in de hooischuur. Voor de steiger haalden we zelf bomen uit het bos, voor een prikkie van de graaf gekregen. Ander hout komt of van de buurman die een enorme voorraad heeft of van een timmerfabriek vlakbij. Verven haal ik in Nederland meestal bij Eco-logisch in Amsterdam en direct bij de firma Copperant. De meeste andere dingen halen we in de Hagebau in Bad Berleburg of ik bestel op Internet. Het kan dus zijn dat deze materialen niet echt lokaal zijn, maar ik houd wel zo veel mogelijk rekening met korte afstanden.

Het fijnste van ecologisch bouwen is toch wel dat je eigenlijk nooit in de stank zit, leem en ecologische verf zijn prettig om mee te werken. De houtverven die ik nu gebruik drogen bovendien zo snel dat je direct door kan werken. Ik ben blij met de keuze die ik gemaakt heb, het geeft ook een soort rust en eenheid en dat is fijn.

Lokaal hout verwerken met buurtbewoners